Bankaların Kredi Türleri

Bankalar verdikleri kredilerle, tüketicilerin çeşitli ihtiyaçları durumlarında onlara yardımcı oluyorlar. Bankalar tarafından pek çok kredi imkânı sağlanıyor ve bu krediler çeşitli isimlerle anılıyorlar. Kredi başvurusunda bulunmadan önce bu kredi türlerinin neler olduğunu bilmek ve içerikleri hakkında bilgi sahibi olmak, bilinçli bir tüketici olma yolunda önemli bir adım sağlayacaktır.

Bireysel Kredi Türleri

Bireysel kredi gerçek kişilere verilen kredilerdir. Gerçek kişilerden kasıt, şirket olmayan ve kendi ihtiyaçlarını karşılamak için kredi çeken kimselerdir. Bireysel kredi, dört biçimde verilmektedir:

Bu kredilerden ilki, ihtiyaç kredisidir. İhtiyaç kredisi, kişinin nakit paraya ihtiyaç duyduğu acil durumlarda kullandığı kredi türüdür. Bu kredinin en yüksek limiti 20.000-30.000 TL arasındadır. 30.000 TL’den daha yüksek olan kredilere, ihtiyaç kredisi olarak bakılmaz. Bu limitin üzerindeki krediler daha farklı isimlerle adlandırılırlar.

Bankacılık ile ilgili olarak yapılan yeni düzenlemelerde ihtiyaç kredilerinin vadesi, Eylül 2016 tarihinden sonra en fazla 48 ay olarak belirlenmiştir. İhtiyaç kredileri genellikle düşük miktarlarda verildiğinden, banka tarafından herhangi bir teminat gösterilmesi istenmez. Ancak bankanın, ihtiyaç kredisi çekecek olan kişinin kredi notuna ve gelir durumuna göre kefil isteminde bulunma hakkı vardır.

İhtiyaç kredisinden sonra en çok kullandırılan bireysel kredi türü, taşıt kredisidir. Bu kredi türünde teminat olarak alınan taşıt gösterilir. Kredi ödemesinde aksamalar olduğunda veya ödenmediğinde banka, alınan taşıta el koyma hakkına sahiptir. Yapılan taşıt kredisi sözleşmesinde, bu durumdan açıkça söz edilmektedir. Taşıt kredisi limiti, 50.000 TL’ye kadar olan kredilerde alınacak olan taşıtın %70’i; taşıtın bedeli 50.000 TL üzeri olan kredilerde ise %50’ olarak belirlenmiştir. Bu limitlerin üzerinde taşıt kredisi verilmemektedir.

Diğer Bireysel Krediler

Bireysel kredilerden biri olan konut kredisi de, gerçek kişilere kullandırılmaktadır. Konut kredisi kullandırırken, dikkat edilen bir detay vardır. Buna göre her konut için konut kredisi verilmez. Yeni yapılan binalara rahatlıkla konut kredisi çıkarılabiliyor. Fakat eski binalar için bir değerlendirme yapmak gerekiyor. Özellikle deprem güvenliği olmayan, hasarlı sayılabilecek çok eski binalar için bankalar kredi sağlamıyor. Konut kredilerinde alınacak olan evin bedelinin belirlenmesi için, eksper hizmeti sunulmaktadır. Eksper adı verilen bilirkişi, satın alınacak konuta giderek, değerlendirme yapar ve bu değerlendirme sonucunda binaya ne kadar kredi çıkarılacağı hesaplanmış olur.

Konut kredisi kullandırılırken, evin bütün fiyatı kredi olarak müşteriye verilmez. Buna göre, müşteri evin değerinin en az yüzde 20 oranındaki bir bedele, nakit olarak sahip olmalıdır. Geri kalan yüzde 80’lik kısım, banka tarafından konut kredisi olarak verilebilir. Konut kredilerinde, aynı taşıt kredisinde olduğu gibi banka, satın alınan evi kendisine teminat olarak kabul eder. Kredi ödemelerinde sorun yaşandığında, çekilen krediye karşılık banka tarafından alınan eve el koyma hakkı söz konusudur.

Konut kredilerinde vade oranı 10 yıla kadar uzatılmaktadır. Ancak müşterinin talebi ile bu süre daha kısa tutulabilir. Ayrıca kademeli ödeme sistemi sayesinde kredi taksitlerini ödemeye, düşük miktardan başlama hakkı, bankalar tarafından sunulmaktadır. Bireysel kredi kategorisinde değerlendirilen son kredi türü ise; İpotekli ihtiyaç kredisidir. Mortgage Yasası çerçevesinde düzenlenen bir kredi imkânıdır. Buna göre kişiler; iş yeri açma, ticaret yapma ve iş yerini büyütme amacı taşımayan bireysel nakit ihtiyaçlarında, bu krediyi kullanabilirler. Bu kredi, kişinin sahip olduğu evi veya arabayı ipotek göstermesi ile verilen bir kredidir. Bu kredi genellikle kredi puanı düşük olan veya gelir seviyesi kredi çekmeye uygun olmayan kişiler tarafından çekilmektedir. Kişinin bankaya gösterdiği ipotek, kredinin teminatı olarak kabul edilmektedir.

Ticari Krediler

Bireysel kredilerden sonra, bankaların verdiği kredi türleri arasında ticari krediler bulunmaktadır. Bu krediler adından da anlaşılacağı üzere, kişilerin iş yeri açmak veya var olan işlerini genişletmek için aldıkları kredilerdir. Bu krediler günümüzde KOBİ kredileri veya KOSGEP kredileri adı altında verilmektedir. Özellikle devlet bankaları tarafından desteklenen bu kredilerin amacı, ülke ekonomisine canlılık kazandırmak ve kişilerin ticari alanda yapacakları faaliyetlere destek olmaktır.

Ticari krediler arasında özellikle Ziraat Bankası tarafından desteklenen, Tarım ve Hayvancılık kredileri de bulunmaktadır. Tarım ve hayvancılık kredileri kırsal alanda yaşayan veya büyük şehirde yaşayıp da; kırsal alanlarda bir besi çiftliğine veya tarım yapabilecek bir tarlaya sahip olan kimselere verilmektedir. Bu kredilerin faiz oranları, diğer kredilere nazaran çok daha düşüktür. Çünkü bu kredilerdeki maksat, ülkedeki üretim faaliyetlerini desteklemek, çiftçilerin ve hayvancılık ile uğraşan kimselerin bu alanda verdikleri faaliyetlerin daha kolay yapılmasını sağlamaktır. Bu kredi herkese verilmez. Tarım ve hayvancılık işine yeni başlamak isteyen kimseler, bu krediden yararlanamaz. Bu kredi, yalnızca var olan tarım ve hayvancılık faaliyetleri için verilir. Bu işe yeni başlayacak olanlar, KOSGEP kredisine başvurmalıdır. Tarım ve hayvancılık kredileri “Zirai Krediler” başlığı altında değerlendirilmektedir.

İhracat Kredileri

İhracat Kredileri de Ziraat Bankası ve Halk Bankası gibi devlet bankaları tarafından özellikle desteklenmektedir. Bu kredi yalnızca ihracat işi ile ilgilenen şirketlere verilmektedir. Bireysel olarak bu krediyi çekme şansı, yoktur. Bu kredide amaç, ülke çapında yapılan ihracat faaliyetlerini güçlendirmektir ve tabii bu destek de yalnızca faaliyeti devam eden firmalara verilir. Yeni açılacak bir ihracat firması bu krediyi kullanamaz.

İhracat kredileri, yüksek limitlerde kullandırılabilir. Ancak bu kredinin geri ödemesi en fazla 24 aylık bir vadeye bölünmektedir. Bunun daha fazlası vadeler, ihracat kredilerinde geçerli değildir. Bu tür kredilerde banka tarafından yapılan kesintiler, uygulanmaz. Yani harç ve dosya masrafları, ihracat kredisi kullananlardan alınmamaktadır.

İhracat kredisi kullanmanın bazı farklı şartları vardır. Buna göre; ihracat için yurt dışına gönderilecek olan ürünlerin yüklenmesinden önce kullanılan kredi “İhracat Hazırlık Kredisi” olarak adlandırılır. Ancak malların gönderilmesinden sonra kullanılacaksa buna “İhracat Kredisi” denir.

Gayrinakdi Krediler

Bu türde verilen kredi, şu ana kadar belirtilen bütün kredilerde olduğu gibi nakit para olarak verilen bir kredi türü değildir. Gayrinakdi kredi, para değildir. Ancak sonrasında paraya çevrilebilecek olan değerleri içermektedir. Bu türdeki bir krediyi almak için ticaret işi ile uğraşmak gerekmektedir. Uğraşılan bu ticaret işinde, kişiler bazen güvenceye ihtiyaç duyarlar. Banka, bu güvenceyi kişiye yazılı bir belgeyle sağlar.

Gayrinakdi kredi, akreditif veya teminat mektubu şeklinde verilebilmektedir. Banka vermiş olduğu bu hizmet ile müşterisini güvenceye almaktadır. Gayrinakdi kredi, bir işletmenin yapacağı işlerde o işletmeye, başka şirketler tarafından belli limitler açılmasını sağlayan bir güvencedir. Bu güvenceyi banka üstlenmektedir.

Açık Olarak Verilen Kredi

Bu krediler, yalnızca bankaların en güvendiği müşterilere özel olarak verilen kredilerdir. Banka nazarında bu statüye erişmek için büyük yatırımların ve şirketlerin sahibi olmak gerekmektedir. Ayrıca uzun yıllar boyunca aynı banka ile çalışmış olmak ve banka ödemelerinde hiçbir aksama olmadan, çok düzenli ödeme yapan bir müşteri olmak gerekmektedir. Bu türde verilen kredilerde limit oldukça yüksektir ve krediyi çeken kişi, teminat olarak sahip olduğu her şeyi göstermek zorundadır. Açık Kredi genellikle büyük işlerde, büyük ithalat ve ihracat işlerinde, şirket bazında yapılan büyük üretim faaliyetlerinde verilmektedir.

Bir önceki yazımız olan Acil Kredi En Kolay Nasıl Çekilir 2020 başlıklı makalemizde en iyi kredi kartı ve kredi kartı sorgulama hakkında bilgiler verilmektedir.