Borsa ve Forexte Kotasyon Nedir?

Yatırım dendiği zaman kimi forex piyasasını kimi de borsayı düşünürüz. Bu piyasalarda gördüğünüz yatırım araçları rastgele işlem görmezler. Hisse senedinin işlem görebilmesi için borsaya kote olması diğer bir ifadeyle kayıt edilmesi gerekir. Bu kaydında doğal olarak bazı şartları bulunmaktadır. Kotasyon ifadesi de bu aşama çıkmış bir kavramdır.

Şimdi borsa ve forex piyasası ve kotasyon neymiş inceleyelim:

Borsada Kotasyon Nedir?

Borsada kotasyon nedir borsalarda işlem görülmesi istenilen sermaye piyasası araçlarının, gerekli koşulları sağlaması durumunda kendi kategorisindeki pazara kayıt edilmesi ve işlem görmesinin kabulüdür. Bu tanımı biraz daha açmamız gerekirse; bir A firmasının hisse senetlerinin borsada işlem görmesi istendiği zaman, kotasyon mevzuatında bulunan şartların karşılanıp mu karşılamadığı incelenir. Eğer mevzuattaki şartları karşılıyorsa hisse senetleri borsaya kaydedilir ve işleme açılır.

Literatürde kotasyon işlemi ‘listing’ olarak ifade edilir. Menkul Kıymetler borsalarında, sahiplerine ortaklık ya da alacaklılık hakkı veren sermaye piyasası araçlarının, pazara kote (kayıt) edilip sürekli işlem görmesi anlamına gelmektedir. Ayrıca kote edilmeyenler de kendi borsa pazarlarında kote (kayıt) edilip sürekli işlem görebilmektedir. Kote edilmeyen menkul kıymetler için onlara özel pazarlar oluşturulmuştur ve ancak bu pazarda işlem görebilirler. Bu özel pazarlara kot dışı pazar denir.

Borsada Kotasyon Nasıl Yapılır?

Menkul kıymetler borsasında, alım ve satıma açık olacak olan sermaye piyasası araçlarının, ilgili borsa yönetmeliğindeki işleyiş esaslarına göre belirlenen pazara kote edilmesi şarttır ve sadece o pazarda işlem görebilir. Ayrıca borsa kotuna alınacak herhangi bir sermaye piyasası aracının, sahiplerine eşit haklar vermesi gerekir. Diğer bir ifadeyle yönetime katılma, oy kullanma ve kardan pay alma bakımından farklı haklara sahip ortaklığı bulunan menkul kıymetler, aynı pazarda işlem göremezler.

Kotasyona konu olacak ve borsada işlem görecek olan menkul kıymetler, Borsa İstanbul Kotasyon Yönetmeliğinin 6. maddesinde belirlenmiştir. Bu maddedeki şartları sağlayan menkul kıymetler borsada işlem görebilmektedir. Bu yönetmelik ile kotasyon koşulları belirlenmiş olan menkul kıymetler dışında kalanların kotasyonu ile ilgili esas ve usuller SPK’nın onayıyla Yönetim Kurulu tarafından belirlenmektedir.

Hisse senetlerinin, ilk defa borsa kotuna alınmasına ilk kotasyon denir. Borsa kotunda bulunan bir şirketin bedelli veya bedelsiz sermaye artırımı sebebiyle yeni ihraç ettiği hisse senetlerinin kotasyonuna ise ilave kotasyon denir. Burada bilinmesi gereken en önemli bilgi, borsa kotunda bulunmayan bir şirketin hisse senetlerinin alıp satılamayacağıdır.

Forex’te Kotasyon Nedir?

Forexte kotasyon nedir, piyasa fiyatı olarak değerlendirilir. Şimdiki zaman içerisinde fiyatlandırılmış para biriminin, geçerli olan fiyat dönüştürme oranıdır. Forexte kotasyon, genellikle bir parite üzerinden verilmektedir.

Forexte kotasyonlar sürekli olarak 2 farklı fiyat üzerinden oluşur. İlk fiyat daima satış fiyatını ‘bid’ ikinci fiyat da daima alış fiyatını ‘ask’ ifade eder. Aşağıdaki resmi inceleyerek konuyu daha iyi anlayabilmeniz mümkündür:

Bir parite için kotasyon, 1/10000 oranında hassasiyet gösterir. Yani kotasyon ondalık kısmının 4. rakamına kadar verilir. Ek olarak 1/100 oranında hassasiyet gösteren yani ondalık kısmının 2. rakamına kadar kotasyonu yapılan pariteler de bulunmaktadır. Örneğin Yen pariteleri bu şekildedir.

Bildiği gibi forex piyasasında fiziki olarak bir alım veya satım olmamaktadır. Gerçekleşen işlemler fiyatlarda oluşan değişimler üzerinden gerçekleşmekte ve işlem sonucunda bir malın fiziki olarak değişimi söz konusu olmamaktadır. Bu fiziki olmayan değiş ve tokuş nedeniyle aracı kurumların herhangi bir zamanda alış veya satış fiyatları farklı olabiliyor. İşte bu farklı fiyatlar, forexte kotasyon olarak adlandırılmaktadır.

Bir önceki yazımız olan Forex Regülasyonu Nedir ,Forex Regülasyonu Ne İşe Yarar ? başlıklı makalemizde regülasyon, Regülasyon ne demek ve regülasyon nedir hakkında bilgiler verilmektedir.