Forex’in Tarihine Bir Bakış

Son Yılların En Popüleri

Yatırım insanlık tarihi kadar eski bir kavramdır ve sürekli kendini yenileyerek yeni sistemler oluşturmaktadır. Bu sistemlerin biri de forex yatırım sistemidir. Forex sistemi son yılların en popüler yatırım sistemleri arasında yerini aldı ve hızla yükseliş göstermektedir.

1970 li yıllarda oluşmaya başlayan forex piyasası, gelişen teknoloji ve özellikle günümüzde bankacılık ve internetin yaygınlaşması ile hızlı bir yükseliş göstererek işlem hacmini kat kat arttırmıştır. Bu hızlı yükseliş durmadan devam etmektedir. Forex nedir? Konusu değerlendirilirken mutlaka tarihinin de iyi bilinmesi gerekmektedir.

Forex Mantığı Para Kadar Eskidir

Forex’in tarihi paranın icadından önceki takas ekonomisi yıllarına kadar uzanmaktadır. Paranın icadı ile birlikte yurt içi ve yurt dışı ticaretin gelişmesiyle döviz takası başlamıştır. İşte forex sistemi de bu döviz takasına dayanmaktadır. Uluslararası ticaret hacminin hızla arttığı 20. yüzyılda ülke para birimleri altın fiyatlarına sabitlenmiştir. Bu sistemde bir takım aksaklıklar ortaya çıkmış ve Bretton Woods Anlaşması imzalanarak ülke para birimleri hem altına hem de ticaret hacmi yüksek olan küresel güç Amerika Birleşik Devletleri’nin para birimi olan Amerikan Doları’na sabitlenmiştir.

Bretton Woods Anlaşması:

1944 yılında 2. Dünya Savaşı sonunda Birleşmiş Milletler Amerika Birleşik Devletleri’nin New Hampshire eyaletindeki küçük bir yerleşim yeri olan Bretton Woods kasabasında Para ve Finans Konferansı düzenlemiştir. Para ve Finans Konferansı’nda Birleşmiş Milletlere üye olan ülkeler uluslararası ödemelerde yeni bir sistem geliştirerek Uluslararası Para Anlaşması’nı imzalamışlardır.

Bu anlaşmaya, Doğu Bloğu ülkeleri hariç 44 ülkeden 730 delege tarafından imza atılmıştır. Bretton Woods Anlaşması ile 1 ons altının fiyatı 35 Amerikan Doları olarak belirlenmiştir.

Anlaşma orantısız ekonomik şok durumlarında ülkelere para birimlerinin değerini Amerikan Doları cinsinden değiştirme olanağı sağlamaktadır. Bu işlemler devalüasyon ya da revalüasyon şeklinde olabilir ve değişim oranı % 10 u aşmamak zorundadır. Bretton Woods Anlaşması’na göre değişim oranı % 10 üzerinde olması gereken durumlarda ülkeler IMF olarak bilinen Uluslararası Para Fonu’ndan özel izin almak zorundadırlar.

Bu anlaşmanın üzerine bazı ülkeler sıkıntı yaşamaya başladılar ve yeni ekonomik kurallara ihtiyaç duydular.

Smithsonian Anlaşması

18 Aralık 1971 de Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, İngiltere, Federal Almanya, İtalya, Belçika,  Hollanda, İsveç, Japonya ve Fransa’dan oluşan 10 ülke Smithsonian Anlaşması’na imza attılar. Smithsonian Anlaşması’nda imzası olan ülkeler ulusal paralarının Amerikan Doları karşısında % 8 daha değerli olmasını sağlamışlardır.

Smithsonian Anlaşması ile dünyanın anahtar parası konumunda olan Amerikan Doları tarihte ilk kez değer kaybetmiş oldu. Ancak Smithsonian Anlaşması ile yapılan hamle de durumu düzeltmeye yetmedi ve 1973 yılı 1-18 Mart günleri arasında uluslararası döviz piyasaları zorunlu olarak kapatıldı.

19 Mart 1973 tarihinde uluslararası döviz piyasaları yeniden açıldı. Bu tarihten itibaren Asya ve Avrupa kıtasındaki ülkelerin para birimlerinin Amerikan Doları karşısında değerleri serbestçe dalgalanarak değişmeye başladı.

Bu gelişme olduğu günlerde geçici bir durum gibi görüldü ancak uluslararası ekonomide yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Bu tarih tüm dünyada esnek kur sisteminin başlangıcı olarak kabul edilmelidir.

Bu uygulamalar ile dünyada esnek döviz kuru sistemi başlatılmış oldu. Böylece günümüze kadar gelen bu sistem ile ülkelerin para birimleri birbirinden bağımsız olarak alınıp satılabilmektedir. Bu durum forex piyasası kullanıcılarını da olumlu yönde etkilemektedir.

Türkiye’de forex piyasası 31 Ağustos 2011 tarihinden itibaren Serbest Piyasa Kurulu tarafından denetlenmekte ve güven içinde yatırımlar yapılmaktadır. Artan ilgi ve işlem hacmi ile forex geçmişinden günümüze hızla ilerleme kaydetmektedir.

Bir önceki yazımız olan Borsa ve Forex Arasındaki Farklar Nelerdir? başlıklı makalemizde Borsa forex ve Forex borsa hakkında bilgiler verilmektedir.