Yıllara Göre Enflasyon Oranları Nasıl Değişti?

Enflasyon terimi ekonomide fiyatlar düzeyindeki genel artışı ifade etmektedir.  Fiyatlar genel düzeyi dönem dönem artabilir ama bu artışın etkisinin açık olması enflasyonu işaret eder. Enflasyon yaşanan ülkenin vatandaşları alım güçlerinin düştüğünü hissederler. Birkaç sene önce nispeten daha kolay alabildikleri herhangi bir ürünü enflasyonun varlığı durumunda daha zor bir şekilde alabileceklerdir ya da alamayacaklardır. Geçen zamanda fiyattaki bu yükselişin nedeni enflasyondur. Enflasyon oranları dengede tutulamadığı zaman ciddi ekonomik sıkıntılara yol açabilir. Enflasyonun belli bir oranda olması aslında ekonominin canlılığı için gereklidir ama bu düzey önemli bir soruna yol açmaz. Merkez Bankası’nın belirlediği değere göre bu oranın%2-3 olması gerekmektedir.

Enflasyon Nasıl Belirlenir?

Enflasyon hesaplamaları yapılırken temsili olarak bazı mallar seçilir ve bunlardan sepetler oluşturulur. Belli bir zaman aralığında sepetteki malların fiyatlarındaki değişimler kaydedilir. Tüketici ve üretici fiyat endeksi olarak iki şekilde belirlenir. Kısaca formülleri şu şekildedir:

Tüketici Fiyat Endeksi= Gıda ve giyim gibi tüketim malları ve hizmetleri ölçülür.

Üretici Fiyat Endeksi= Yurtiçi üretim mallarının ve hizmetlerinin fiyatlarındaki değişimler kaydedilir.

Tüketici Fiyat Endeksine TüFE, üretici fiyat endeksine ise ÜFE denmektedir. Enflasyonun belirlenmesinde bu iki değer resmi istatistik kurumu ve Merkez Bankası tarafından dikkate alınmaktadır.

Türkiye’de 2001-2015 Yılları Arasında Enflasyon Oranları

Türkiye’de 2001 yılından itibaren enflasyon oranlarında bazı dönemler baz alındığında ciddi değişimler gözlenmiştir. Yıllara ayrılarak incelenen fiyat artışları, bir önceki yılın aynı dönemine bakarak hesaplanmaktadır. İstatistik kurumu bu dönemi Aralık ayı olarak seçmektedir. Bu şekilde enflasyon oranları analizi etkili bir biçimde yapılabilmektedir. Yine de enflasyonun tam olarak belirlenmesi zordur.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre 2001 yılında enflasyon oranı en üst düzeyde seyretmiş ve ciddi bir sıkıntı yaratmıştır. ( % 68,53 TÜFE ve%88.56 TEFE ) 2002 yılından 2005 yılına kadar enflasyon oranlarının kademe kademe azaldığı görülmektedir. Ekonomi bu gelişmelerin sonrasında biraz rahatlamıştır. 2005 Yılında TÜFE oranı%7.5 gibi nispeten iyi bir seviyede seyretmiştir. ÜFE oranı ise %2.66 oranına inerek iyileşme göstermiştir.  2005 yılından itibaren ülke ekonomisinde dalgalanmalar yaşanmış ve enflasyon oranı yeniden yükselmeye başlamıştır. 2008 yılında çift rakamlı hanelere çıkmış olan enflasyon oranı bu yıl %10.06 TÜFE seviyesini görmüştür. Bundan sonra bir azalıp bir yükselen enflasyon oranı 2011 yılında yeniden iki haneli rakamlara ulaşmış, dalgalı bir seyir göstermiştir.

Enflasyon Oranları Nasıl Değişir?

Fiyatlar genel düzeyinin yükselmesine yani enflasyon oranlarının değişmesine neden olan bazı etkenler bulunmaktadır. Özetle bu durum piyasadaki para miktarıyla malların ve satın alınabilir hizmetlerin toplamı arasındaki farkın büyümesiyle açıklanabilir. Bu noktadan sonra ülke parasında değer kaybı yaşanır ve vatandaşın satın alma gücü düşer. Sonuç olarak fiyatlar yükselir. Ekonomi ve siyasi olarak yaşanan gelişmeler de bu durumu etkilemektedir.

Enflasyonun Yarattığı Sıkıntılar Nelerdir?

• Vatandaş fiyatların yükselmesiyle beraber satın alma gücünün düştüğünü net biçimde hisseder.
• Enflasyon sonucu değeri düşen paradan kurtulma çabası oluşmaya başlar. Bu durum olumsuzluğun sürmesine yol açmaktadır. Yatırım için aşırı bir talep yaratılır.
• Ülkenin dış ödemeler dengesi de olumsuz biçimde etkilenir.
• Borçlu insanlar bu durumdan biraz daha avantajlı olarak çıkabilme imkanını bulabilirler çünkü paranın değerinin düşmesi neticesinde ödeme daha rahat biçimde gerçekleşecektir. Bu durumun tersi de alacaklılar için geçerlidir. Enflasyondan zararlı olarak çıkacaklar arasında alacaklılar da vardır.
• Enflasyonun en fazla etkilediği kesim dar gelirlilerden oluşmaktadır. Düşük gelirlerinden ötürü fiyatların enflasyon sonrasındaki yeni seviyesinde alım yapabilmekte oldukça zorlanabilmektedirler.

Bir önceki yazımız olan Otomatik Ödeme Talimatı Nedir ? Otomatik Ödeme Talimatı Nasıl Verilir ? başlıklı makalemizde Ödeme talimatı nedir, otomatik ödeme ve Otomatik ödeme talimatı hakkında bilgiler verilmektedir.