Altın Neden Pahalı ve Değerlidir?

“Altın neden pahalı?” sorusunun cevabı aslında oldukça basit. Doğada diğer madenlere göre daha saf, katışıksız bir şekilde bulunduğundan kolaylıkla elde edilen altın hem de parlaklığıyla antik çağlardan beri insanları cezbetmiş ve değerli bir maden olarak kabul görmüştür. Altını kolayca işlenebilmesi, kırılmadan farklı şekil verilebilmesi gibi özellikleri nedeniyle altına özel anlam atfedilmiştir. Fakat altın doğada her yerde rastlanan bir maden değil. Bu nedenle altın madeni bulunmayan fakat altını elde etmek isteyen toplumlar bunun karşılığında altını olan toplumlara diğer ürünleri vermeye başlamışlar. Böylece altın bir değişim, takas aracı haline gelmiştir.

Diğer Maddeler Para Birimi Olarak Kullanışlı Değil

Bunun yanı sıra periyodik tabloda yer alan diğer metallerin kullanımı da pek elverişli değil. Birçoğu gaz ve renksiz şekilde olan bu elementlerin bazıları da radyoaktif özellikler taşıyor. Bunun yanı sıra bazı elementlerin patlayıcı özelliklerinin olması para olarak kullanılmasını olanaksız kılıyor. Cıva ve brom gibi maddeler ise zehirli olduğu için para olarak kullanılamamıştır. Titanyum ve zirkonyum gibi maddeler çok olmakla birlikte eritilmesi oldukça zor. Platinyum, rodyum, paladyum, osmiyum, iridyum ve rutenyum gibi maddeler ise doğada nadir rastlanan maddeler arasında yer alıyor. Bu da para birimi olarak kullanılmalarının önündeki en büyük engel. Bakır ise havadaki nemle temas ettiğinde yeşile dönüşüyor.

Yukarıda saydığımız erime ısısı, nadir bulunması, zehirli ve patlayıcı özelliklerinin olması gibi nedenlerden dolayı para birimi olarak kullanılabilecek sadece iki madde kalıyor. Geriye kalan iki maddeden biri olan gümüş doğada sıkça rastlanan, görece düşük ısıda eriyen bir maddedir. Gümüşün handikabı ise kükürtle temas ettiğinde kararmasıdır.

Böylece diğerlerine kıyasla daha kullanışlı olan ve parlaklığını kaybetmeyen altın para birimi olarak benimsenmiş ve değerli olarak kabul edilmiştir. Kısacası, altının sırrı kendine has ve onun herhangi karmaşık, nadir bir yapıya sahip olmasında değil, para birimi olarak kullanıma elverişli olmasından dolayı insanların ona değer yüklemesinde yatıyor. Hem görece az bulunması, hem işlenme olanaklarının daha geniş olması hem de parlaklığı altını değerli kılan etkenler olmuşlar.

Para Birimi Olarak Altın

Altın bir para birimi olarak eski çağlarda kullanılmaya başlandı. Fakat Yeni Dünya’nın – Amerika’nın- keşfi sonrası büyük altın madenlerinin bulunması ve özellikle İspanya ve Portekiz tarafından Avrupa’ya getirilerek piyasaya sürülmesi büyük bir enflasyona sebep oldu. Altın değerini kaybetti, buna karşın her şeyin fiyatı artmaya başladı.

Altının para birimi olarak istikrarsız bir araç olmasını gösteren bir diğer etken ise ülkenin ekonomisinin değil altın rezervinin belirleyici olması. Yani altının para birimi olarak kullanıldığı durumlarda altını fazla olan devlet daha güçlü oluyordu. Halbuki ekonominin genel durumu altın rezervleriyle belirlenebilecek bir husus değildir.

Altın arzındaki bu istikrarlı olmayan durum altının fiyatlarındaki iniş – çıkışlardaki belirliyor. Arzın fazla olduğu dönemlerde altın fiyatları düşerken arz kısıtlıyken aşırı bir yükseliş gösterebiliyor. Bunun en tipik örneği 2001’de 260 dolar olan altın fiyatları 11 Eylül’deki terör saldırılarının ardından 1.921 dolara çıktı. Günümüzde ise altın fiyatları 1200 – 1300 dolar civarında seyrediyor. Para birimi açısından oldukça istikrarsız olan bu tablo altının para birimi olarak kullanılmamasının alında yatan temel nedenlerden biridir.

Altın rezervlerinin tükenmesi sonucunda altına dayalı bir finansal sistemden vazgeçilmesi ise ABD başkanı Richard Nixon dönemine denk geliyor. 1973’te ABD altın üzerinden para birimlerinin değerinin ölçüldüğü sistemi ortadan kaldırmıştır. O zamandan beri bütün para birimlerine dolar üzerinden değer biçiliyor.

Bir önceki yazımız olan Otomatik Ödeme Talimatı Nedir ? Otomatik Ödeme Talimatı Nasıl Verilir ? başlıklı makalemizde Ödeme talimatı nedir, otomatik ödeme ve Otomatik ödeme talimatı hakkında bilgiler verilmektedir.